KÖŞE YAZILARI

Gökkuşağı renkleri nelerdir?

Gökkuşağı renkleri nelerdir? Gökkuşağı renkleri, gökyüzünde görünebilen çok renkli, yay şeklindeki bir olgudur. Gökkuşağının renkleri sırasıyla, ışığın atmosferde bulunan su damlacıklarından yansıması ve dağılmasıyla üretilir. Bir gözlemci, bir gökkuşağının ya yakın ya da uzak bir yerde bulunmasını algılayabilir, ancak bu fenomen aslında herhangi bir belirli noktada bulunmaz. Bunun yerine, bir gökkuşağının görünümü, gözlemcinin ışığın yönüne ve pozisyonuna bağlıdır. Özünde, gökkuşağı bir optik yanılsamadır.

Gökkuşakları, belirli bir sırayla yedi renkten oluşan bir spektrum sunar.

Gökkuşağı Nasıl Oluşur?

Işık (genellikle güneş ışığı) atmosferde asılı su damlacıklarından geçtiğinde bir gökkuşağı oluşur. Işık dalgaları, su damlacıklarından geçerken yön değiştirir, sonuçta iki süreç oluşur: yansıma ve kırılma. Işık bir su damlasından yansıdığında, ortaya çıktığı yerden ters yönde geri dönmektedir. Işık kırıldığında, farklı bir yön alır. Bazı bireyler, kırılmış ışığa “bükülmüş ışık dalgaları” olarak atıfta bulunurlar. Gökkuşağı oluşur, çünkü beyaz ışık su damlacıklarına girer, burada birkaç farklı yönde bükülür. Bu bükülmüş ışık dalgaları, su damlacığının diğer tarafına ulaştığında, sudan tamamen geçme yerine damlacıktan geri yansırlar. Beyaz ışık suyun içinde ayrıldığından, kırılan ışık insan gözüne ayrı renkler olarak görünür.

Işıkların ışınları, su damlacıklarının iç geçerken ve çıkarken birer kez kırılmaya uğrarlar. Ayrıca ışık ışınları damlaların içinde geçerken bir kaç kez yansıtılabilir. Işınlar damlaların içinden çıkmadan önce bir kez yansıdıkları zaman renklerin dıştan içe doğru kırmızı, turuncu, sarı, yeşil, mavi, lacivert, mor olarak sıralandığı renkleri oluşturur. Bu yansımalarda gökkuşağı renklerini oluşur. Işınlar 2 defa yansıdığında renkler tersine dizelerek yansır. Işık ışınlarının iki ya da daha fazla kez yansımasıyla da gökkuşakları oluşabilir. Ancak böyle gökkuşakları genellikle çok solgundur.

Gökkuşağı renkleri nelerdir
Gökkuşağı renkleri nelerdir

Gökkuşağının Renkleri

Her bireysel renk dalgası farklı bir boyuta sahiptir. Örneğin, kırmızı ışık en uzun dalga boyuna sahiptir ve sadece yaklaşık 42 derecelik bir açıyla bükülür. Buna karşılık, mor ışık, en kısa dalga boyuna sahiptir ve su damlasından çıkmadan önce yaklaşık 40 derecede bükülür. Kırmızı ışık dalga boyu daha uzun olduğu için, en yaygın olarak gökkuşağının dış kenarında görünür. Benzer şekilde, diğer renkler de dalga boyuna göre sıralanır. Diğer ışık dalgaları da gökkuşağından yansır, ancak bu ışık dalgaları çıplak insan gözüyle görünmez. Bu görünmez ışınlar gökkuşağının her iki tarafında bulunur. Ultraviyole ışınları mor ışınlardan daha kısadır ve x-ışınları ultraviyole ışınlarından bile daha kısadır. Gama radyasyonu, gökkuşağının bu tarafındaki en uç noktadır.

Yani Kısaca Gökkuşağının Renkleri ilk yansıma Dıştan İçe Doğru;

  1. kırmızı,
  2. turuncu,
  3. sarı,
  4. yeşil,
  5. mavi,
  6. lacivert,
  7. mor olarak sıralandığı renkleri oluşturur.

Işınlar 2 Kez Yansıdığında İse Gökkuşağı renkleri dıştan içer doğru;

  • Mor
  • Lacivert
  • Mavi
  • Yeşil
  • Sarı
  • Turuncu
  • Kırmızı şeklinde görünür.

Gökkuşağı Çeşitleri

Gökkuşağı çeşitli şekillerde oluşur. Gökkuşağının çeşitli türleri aşağıda belirtilmiştir:

Çift Gökkuşağı

Ana gökkuşağı üzerinde ikinci bir gökkuşağı göründüğünde çift gökkuşağı oluşur. İkinci gökkuşağı, ilk kadar parlak değil. Bu olgu, ikinci gökkuşağının renk sırasının tersine çevrilmesine neden olan çift yansıma ile mümkün kılınmıştır.

Moonbow

Yağmurlukların çoğu, bir yağmur duşundan hemen sonra ortaya çıkan güneş ışığıyla ilişkili olsa da, ayın ışığıyla bazı yağmurluklar oluşur. Ay kuşları gün ışığından daha az yaygındır. Bu yanılsamalar, sadece şelalenin bulunduğu, dünyanın bazı bölgelerinde görülebilir. Bu düşüşlerin dibine doğru oluşturulan spreyde ayçiçeği görülür. Ayrıca, ay ışığı genellikle dolunay ışığının görünür olmasını gerektirir. Çoğu insan ay ışığı tamamen beyaz olarak görür.

Fogbow

Şelale spreylerinde tipik olarak görülen ayçiçeği gibi, önemli bir güneş ışığı ile birlikte sis sisleri de görülebilmektedir. Bu durumda, ışık, geniş ve parlak bir gökkuşağı ile sonuçlanan yoğun bir su parçacıkları koleksiyonunu yansıtır. Sis farları neredeyse tamamen beyaz renktedir. Bu beyaz görünüm, her bir ışık dalgasının çok geniş bir alan üzerinde yansıtılması nedeniyle oluşur. Bu geniş çizgiler, birbirine karışmaya ve beyaz renk oluşturmaya eğilimlidir. Bununla birlikte, kırmızı ve mavi renk çizgileri bazen bir panjur kenarları boyunca görülebilir.

Yansıma Gökkuşağı

Yansıma gökkuşakları göl gibi büyük su kütlelerinin üstünde görülebilir. Bu yansımalar, bir ana gökkuşağı su yüzeyi üzerinde göründüğünde ortaya çıkar. Su, birincil gökkuşağını yansıtır ve birincilin üzerinde ikincil bir gökkuşağı oluşturur. Bu ikincil gökkuşağı, yalnızca rengin bir yansımasıdır ve birincil gökkuşağından biraz daha azdır. Şekli uzamış bir form alır ve genellikle bir yay şeklinde değil, düz bir çizgide yukarı doğru uzanır. Bu iki gökkuşağı, dünyanın her biriyle buluştuğu yere dokunduğunda görünür ve bu da fenomenin daha geniş ve parlak bir bölümünü oluşturur. Yansıma gökkuşağı renkleri nadirdir.

Yansıyan Gökkuşağı

Yansıyan bir gökkuşağı, büyük bir durgun su kütlesi üzerinde meydana gelen bir yansıma gökkuşağına benzerdir, ancak bazı bireyler, daha az su toplama koleksiyonunda da yansıyan gökkuşaklarını gözlemlediklerini bildirmişlerdir. Bu iki tür gökkuşağı arasındaki fark, yansımanın gökyüzüne değil, suyun yüzeyine yansıtılmasıdır. Bu gökkuşakları, ışık dalgaları atmosferdeki su damlacıklarından geçtiğinde ve suyun yüzeyine yansıdığında oluşur. Hem birincil hem de yansıyan gökkuşağının uç noktaları suya temas ediyor gibi görünmektedir, ancak ikisi de tam bir daire oluşturmaz. Bunun yerine, yansıyan gökkuşağı gökyüzündeki gökkuşağı ile uzatılmış oval tip bir şekil oluşturur.

Tek Renkli Gökkuşağı

Adından da anlaşılacağı gibi, tek renkli bir gökkuşağı, genellikle gökkuşağılarda gözlenen tüm spektrumdan ziyade bir katı rengi alır. Bu fenomen koyu kırmızı bir gökkuşağı üretir. Bu gökkuşakları, gün batımına veya güneşin doğuşuna yakın bir yağıştan sonra daha yaygındır. Bu saatlerde, güneş ışığı atmosferin derinliklerine doğru ilerler ve yeşil ve mavi ışık dalgalarının daha geniş bir alana yayılmasına neden olur ve bu renkler olmadan kırmızı ışık dalgaları gökyüzüne hakim olabilir. Tek renkli gökkuşakları nadir görülen bir olay olarak kabul edilir.

Gökkuşağı Ne Zaman Gözükür?

Güneş ışınlarının sis bulutlarına veya yağmur damlalarına vurarak yansıması ile oluşan; kırmızı, turuncu, sarı, yeşil, mavi, lacivert ve mor renklere sahip bu ışık tayfı izlemesi en keyifli doğa manzaralarından biridir. Bu meteoroloji olayı dünyanın her yerinden insanlara, kültürlere ilham kaynağı olmuştur. Eski dönemlerde çoğu kültürde dünyayı sardığı düşünülmüştür. Peki, gökkuşağını görmek için uygun bir zaman var mıdır? Gökkuşağı ne zaman gözükür? Hangi durumlarda ortaya çıkar? Nereden bakmak gerekir?

Öncelikle eğer gökkuşağı büyük damlalardan oluşmuş ise daha parlak ve net bir şekilde gözükmektedir. Ayrıca gökkuşağındaki yedi rengin ayrımı da daha net yapılabilmektedir. Başka bir deyişle yağan yağmurun boyutunun etkisi büyüktür. Güneşin vurduğu açıya göre gökkuşağının konumu değişmektedir. Güneşin ışınlarının açısından dolayı güneş yükseldikçe gökkuşağı aşağı inmektedir. Gökkuşağı, normal bir konumda yarım çember şeklinde gözükmesine rağmen yüksek bir konumdan bakıldığında (örneğin bir dağ tepesi ya da uçak) koni ya da tam çember şeklinde gözükmektedir.

Bu yay şeklindeki ışık tayfları sabah ve akşam saatlerinde yağmur sonrasında ya da ikindi saatlerinde yağmur yağdığında görülmektedir. Gökkuşağını görebilmek için yapılması gereken ilk iş güneşin arkaya alınmasıdır. Güneş arkaya alındıktan sonra karşıya bakılmalıdır. Gökkuşağının gözükmesinde en önemli etken güneş ışınları ve yağmurun olmasıdır. Güneş ışınları ve yağmur dışında en önemli etken güneşin gökyüzündeki duruş açısıdır çünkü bazı açılarda gökkuşağı gözükmemektedir. Örneğin güneşin ufuktan yüksekliği 52 dereceyi geçerse gökkuşağı oluşmaz veyahut 42,5 derecenin üzerinde olursa gökkuşağı görülmez. Gökkuşakları aynı anda birden fazla görülebilmektedir. Çifte gökkuşağı olarak adlandırılan bu durum elli-elli üç derecelik bir açı ile görüntülenmektedir. Bu çifte gökkuşağı, adı üstünde çift gökkuşağından oluşmaktadır. Çift gökkuşağının aralarındaki alan koyudur, karanlıktır. Bu alana da  ilk olarak Alexander of Aphrodisias tarafından tarif edildiği için Alexander’s Band denmektedir.

Gökkuşağının en sık görüldüğü zaman ikindiye yaklaşırken özellikle sağanak yağışların geçmesinden sonraki zamandır. Nitekim güneşin duruş açısı, güneş ışınlarının açısı ve yağmur damlaları en çok böyle zamanlarda bir uyum içerisine girerek belirginleşmekte ve muntazam bir manzara oluşturmaktadır.

Başa dön tuşu
ERTANHABER |-| kahve rehberleri |-| kartal evden eve nakliyat |-| Evden eve nakliyat